Cechy rozpoznawcze Czajki to czarno-białe, metalicznie lśniące upierzenie, urokliwy czubek na głowie i modulowany, trochę elektroniczny głos, który w ludowej interpretacji brzmi tak: „Fiiilip! Fiiilip! Wylej olej! Wylej olej…!”. Inną typową dla Czajki cechą jest jej lot, niezwykle lekki, zwinny, pełen powietrznych akrobacji, zarówno w czasie toków, jak i w walce z rywalami oraz drapieżnikami.

Czajka jest zwiastunem wiosny. Niejednokrotnie do lęgów przystępuje kiedy wokół zalega jeszcze śnieg. Jej sąsiedztwo upodobało sobie wiele innych ptaków, np. Krwawodzioby, Rycyki i Rybitwy Rzeczne. Ma to związek z ochroną przed drapieżnikami, bo jak głosi stare przysłowie: „w grupie siła”. Z wielką zawziętością stają w obronie swoich gniazd, jaj i młodych, atakując drapieżniki, zarówno te latające, jak i naziemne. Odwagę Czajek skrupulatnie wykorzystują inne ptaki. W takim kolektywie wszystkim udaje się wychować więcej młodych. Nic zatem dziwnego, że wraz ze spadkiem liczby Czajek na skutek zanikania odpowiednich siedlisk, zmniejsza się też sukces lęgowy jej sąsiadów.

W związku z zanikiem tradycyjnego rolnictwa i postępującymi melioracjami odwadniającymi terenów rolniczych, Czajka, obok Kuropatwy i wielu innych gatunków krajobrazów rolniczych, należy do najszybciej znikających w Polsce i w całej Europie. Obecnie jej liczebność w naszym kraju szacuje się na 73-105 tys. par. I z każdym rokiem mniej!